در تحلیل چرایی و چگونگی وقوع انقلاب نظریات متعددی توسط اندیشمندان و تئوری پردازان انقلاب ارائه گردیده و هریک فرآیندی را برای وقوع انقلاب ترسیم کرده اند. در این بین یکی از نظرات تحلیل کارکردگرایانه یا سیستمی از انقلاب است. و "چالمرز جانسون" از جمله اندیشمندانی که از این منظر به تحلیل انقلاب پرداخته است.

در این نگاه جامعه به سیستمی تشبیه می شود که دارای کارکردهای متفاوتی است و تا وقتی که سیستم کارا می باشد, تعادل در جامعه حاکم است و وضعیت عادی است. وقتی تغییراتی در محیط و یا سیستم بوجود آمد سیستم تلاش می کند تا به نحوی بر آن فائق آید و یا خود را با تغییرات هماهنگ سازد که در این صورت سیستم بار دیگر به تعادل می رسد.

ولیکن اگر سیستم نتواند بر مشکلات غلبه کند دچار ناکارآمدی خواهد شد. ناکارآمدی خود موجب اعتراضات بیشتر جامعه شده و رژیم سیاسی حاکم برای تسلط بر اوضاع به برخورد خشونت آمیز متوسل می شود. این بکارگیری زور و خشونت جهت سرکوب ملت موجب سست شدن و در نهایت از  دست رفتن مشروعیت حکومت شده و حکومت نامشروع، پایگاه مردمی خود را از دست خواهد داد.

حال اگر در این میان انقلابیون به مقاومت خود ادامه دهند و از طرفی حکومت بر شدت برخورد و سرکوب خود بیفزاید زمان پایان مناقشه کی خواهد رسید؟ و انقلابیون کی موفق خواهند شد؟ به عبارتی دیگر از دست دادن مشروعیت و عدم مصالحه نخبگان سیاسی با انقلابیون شرط لازم انقلاب است ولیکن نیازمند عامل و شرط کافی نیز هستیم که جانسون از آن به عامل ایکس  یا عامل شتابزا یاد می کند. این عامل ایکس عبارت خواهد بود از عدم حمایت قدرت سرکوبگر(ارتش) از نخبگان سیاسی حاکم. یعنی در حالی که حکومت در حالت بحران مشروعیت بسر می برد تنها عاملی که آن را سرپا نگه داشته ارتش است که با سرکوبگری موجب ادامه حیات رژیم حاکم است و اگر آن هم تسلیم شده و یا اعلام بیطرفی نماید آنگاه رژیم سقوط کرده انقلاب به پیروزی رسیده است.

با این مقدمه طولانی با تطبیق مدل مذکور با انقلاب اسلامی ملت ایران، به خوبی نقش مهم حضرت امام در فعال کردن و وارد نمودن عامل ایکس به سناریو براندازی رژیم ستمشاهی به خوبی مشخص می گردد. بدون آنکه مطالعاتی آکادمیک در زمینه تئوری های انقلاب داشته باشد.

حضرت امام (ره) از همان ابتدای مبارزه بر این بود که نباید انقلابیون علیه ارتش اقدام نظامی نموده و زمینه جدایی ارتش از انقلاب و مردم فراهم شود. ایشان بر این باور بود که بدنه ارتش از فرزندان همین ملت است و با ملت هم عقیده و همراه، ملتی که خود خواهان انقلاب و براندازی رژیم است، پس باید آنها را با خود نگه داشت تا در روز سرنوشت ساز در مقابل حرکت ملت قرار نگیرند. با همین تدبیر حضرت امام(ره) فرمان فرار سربازان از پادگانها را صادر می کند. سربازان فراری در  آغوش ملت پناه می یابند و گامی دیگر در زمینه نزدیکی ارتش و ملت فراهم می شود.

گام بعدی شعارهایی است که تاثیر روانی بسزایی در جذب ارتش به صف انقلابیون دارد، شعارهایی چون: ((برادر ارتشی چرا برادر کشی)) و ((ارتش برادر ماست)) و ... و همچنین اهدای گل به سربازان مسلحی که سد راه تظاهرات کنندگان می شدند. 

بدین تربیت با تدبیر رهبری، شرط کافی یا همان عامل ایکس انقلاب در کنار دیگر شرایط لازم قرار گرفت و با بیعت افسران نیروی هوایی و تسلیم بخش عمده ای از نیروهای ارتش، آخر امید رژیم فرو ریخت و سرانجام خورشید انقلاب اسلامی در سپیده دم 22 بهمن سال 1357 بر پهن دشت ایران اسلامی تابیدن آغاز کرد.

http://bimemoj.blogfa.com

 نوشته شده توسط نشریه چشمه در دوشنبه 86/11/22 و ساعت 7:56 عصر | نظرات دیگران()