یک جمله‏ى کوتاه در مورد مفهوم پیشرفت، یک جمله‏ى کوتاه هم در مورد مفهوم عدالت عرض میکنم؛ ... مقصود ما از پیشرفت چیست؟ پیشرفت در یک جهتِ محض نیست. مقصود از پیشرفت، پیشرفت همه جانبه است. از همه‏ى ابعاد در کشور، این ملت، شایسته و سزاوار پیشرفت است: پیشرفت در تولید ثروت ملى، پیشرفت در دانش و فناورى، پیشرفت در اقتدار ملى و عزت بین المللى، پیشرفت در اخلاق و در معنویت، پیشرفت در امنیت کشور - هم امنیت اجتماعى، هم امنیت اخلاقى براى مردم - پیشرفت در ارتقاى بهره‏ورى. ارتقاى بهره‏ورى معنایش این است که ما بتوانیم از آنچه که داریم، بهترین استفاده را بکنیم. از نفت موجود، از گاز موجود، از کارخانه‏ى موجود، از راه موجود و از آنچه که در اختیار هست، بیشترین و بهترین استفاده را بکنیم. همچنین پیشرفت در قانون‏گرائى و انضباط اجتماعى؛ ... پیشرفت در وحدت و انسجام ملى؛ چیزى که دشمنان از اول انقلاب سعى کرده‏اند آن را به هم بزنند؛ اما خوشبختانه ملت ما اتحاد و انسجام خود را با همه‏ى زمینه‏هائى که ممکن بود براى تفرقه مورد سوء استفاده قرار بگیرد، حفظ کرده است؛ این را ما باید هرچه بیشتر کنیم و ارتقاء ببخشیم. پیشرفت در رفاه عمومى؛ همه‏ى طبقات بتوانند از رفاه برخوردار شوند. پیشرفت در رشد سیاسى؛ که درک سیاسى، رشد سیاسى، قدرت تحلیل سیاسى براى جمعیت عظیمى مانند جمعیت ملت ما، مثل یک حصار پولادین در مقابل بدخواهى‏هاى دشمنان است؛ لذا ما باید رشد سیاسى خود را بالا ببریم. مردم ما از لحاظ رشد سیاسى، امروز هم از بسیارى از ملتها جلویند؛ اما باز در این جهت هم باید پیشرفت کنیم. مسئولیت‏پذیرى، عزم و اراده‏ى ملى؛ در همه‏ى این زمینه‏ها باید پیشرفت بشود. البته با حرف نمیشود، با الفاظ نمیتوان کارى انجام داد، نوشتن این چیزها روى کاغذ اثرى ندارد؛ تحرک و برنامه‏ریزى لازم دارد...

 اما عدالت. پیشرفت اگر با عدالت همراه نباشد، پیشرفتِ مورد نظر اسلام نیست. اینى که ما تولید ناخالص ملى را، درآمد عمومى کشور را به یک رقم بالائى برسانیم، اما در داخل کشور تبعیض باشد، نابرابرى باشد، عده‏اى آلاف و الوف براى خودشان داشته باشند، عده‏اى در فقر و محرومیت زندگى کنند، این آن چیزى نیست که اسلام میخواهد؛ این آن پیشرفتى نیست که مورد نظر اسلام باشد. باید عدالت تأمین بشود. عدالت هم یک واژه‏ى بسیار عمیق و وسیعى است که بایستى خطوط اصلى آن را جستجو و پیدا کرد. به نظر ما عدالت، کاهش فاصله‏هاى طبقاتى است، کاهش فاصله‏هاى جغرافیائى است. اینجور نباشد که اگر یک مرکزى، یک استانى، یک شهرى، یک کوره دهى از مرکز دور است، در یک نقطه‏ى دور جغرافیائى کشور قرار گرفته است، دچار محرومیت باشد؛ اما آنجائى که نزدیک است، برخوردار باشد؛ این عدالت نیست. هم فاصله‏هاى طبقاتى باید برداشته شود، فاصله‏هاى جغرافیائى باید برداشته شود، هم برابرى در استفاده‏ى از امکانات و فرصتها باید به وجود بیاید. همه‏ى آحاد کشور، آن کسانى که استعداد دارند، آن کسانى که امکان دارند، بتوانند از امکانات عمومى کشور استفاده کنند. اینجور نباشد که نورچشمى‏ها مقدم باشند و افراد متقلب و خدعه‏گر جلو بیفتند. کارى کنیم که افراد گوناگون کشور، همه بتوانند در برابر امکانات کشور، از فرصت برابر استفاده کنند. البته اینها آرزوهاى بزرگى است، لیکن دست‏یافتنى است؛ دست‏نیافتنى نیست. اگر تلاش کنیم و کار کنیم، میتوانیم به آن برسیم. سخت است، اما شدنى است.