نشریه چشمه
کاپیتولاسیون(Capitulation) از کلمه (capitulate) به معنای شرط گذاشتن و در معنای لغوی آن سازش و تسلیم آمده است. کاپیتولاسیون به قرارداد هایی اطلاق می شود که به موجب آن اتباع یک دولت در قلمرو دولت دیگر مشمول قوانین کشور خود می شوند و آن قوانین توسط کنسول آن دولت در محل اجرا می شود ، به همین جهت در فارسی به آن" حق قضاوت کنسولی " نیز گفته می شود . مقررات کاپیتولاسیون اگر چه از دوره صفوی به صورت نانوشته در مورد اتباع اروپایی رعایت می شد اما به صورت قانون از دوران قاجار پس از جنگ های ایران و روسیه طی عهد نامه ترکمانچای به اتباع دولت روسیه تزاری داده شد.1 با این حال حق قضاوت اتباع یک کشور به همان عرف و قانون کشور متبوع در یک کشور دیگر امری بود که در ایران از دوران صفویه وجود داشته اما با این تفاوت اساسی که چنین حقی، محترمانه و اغلب مواقع تعهدی دو سویه بوده است رویه ای که با تفوق روسیه بر ایران بالاجبار کنار گذاشته شد و از آن پس «تحمیلی» گردید ولی اگرچه در دوران قاجار این امر با توجه به شکستی که ایران در طی جنگها نصیبش شد بر ملت و دولت ما تحمیل گردید اما در دوران محمد رضا پهلوی کاپیتولاسیون به مثابه هدیه ای به امریکا اهدا گردید. چگونگی تصویب لایحه کاپیتولاسیون روی کار آمدن دموکرات ها در پاییز 1339 در آمریکا و ریاست جمهوری جان.اف. کندی تاثیر فراوان در تغییر سیاست حکومت ایران داشت، کندی که بر لزوم فضای باز سیاسی و اقتصادی در کشورهای جهان تاکید داشت خواهان ایجاد اصلاحات اقتصادی و سیاسی در کشورهای ثروتمند و نفت خیز جهان سوم بود تا با ایجاد رفورم در نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشورها از قیامهای مردمی جلوگیری کرده و دوام و بقای سیاسی دولت های وابسته را تضمین کند. رژیم شاه که همواره متاثر از نظام حکومتی آمریکا بود برای اجرای سریع اصلاحات اقتصادی و سیاسی مورد نظر کاخ سفید تحت فشار قرار گرفت، به همین منظور شاه به توصیه مشاوران آمریکا یی اش درصدد تغییراتی تحت عنوان «اصلاحات اجتماعی» برآمد. تصویب لایحه موسوم به «اصلاحات ارضی» از طرف هیات دولت در تیر ماه 1340 و برگزاری رفراندوم شاه و تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در فروردین 1341 در راستای همین تغییر سیاست بود، این طرح ها از حمایت دولت آمریکا برخوردار بود و مطبوعات آمریکایی اجرای آن را می ستودند.2 پس از این، احیا نظام کاپیتولاسیون با هدف برداشتن موانع حقوقی و قانونی حضور نیروهای آمریکایی در ایران و تضمین امنیت آنان ،مورد توجه قرار گرفت که در اسفند1340 از سوی سفارت آمریکا به دولت امیر اسدالله علم پیشنهاد و به تصویب هیئت دولت او در مهر1342 رسیده بود. در اسفند 42 علم از نخست وزیری بر کنار و جای خود را به حسنعلی منصور داد. منصور که روابط نزدیکی با آمریکایی ها داشت، پس از معرفی کابینه خود یکی از نخستین اقداماتش این بود که طرح «مصونیت مستشاران نظامی آمریکایی» را که به عنوان ماده واحده ای در دوره دولت علم به مجلس سنا ارائه شده بود دوباره به مجلس سنا برد. متن لایحه از این قرار بود:لایحه اجازه استفاده مستشاران نظامی امریکا در ایران از مصونیتها و معافیتهای قرارداد وین ماده واحده: با توجه با لایحه شماره 18-2291-3157-25/11/1342 دولت و ضمائم آن که در تاریخ 21/11/43 به مجلس سنا تقدیم شده، به دولت اجازه داده میشود که رییس و اعضای هیئتهای مستشاری نظامی ایالات متحده را در ایران که به موجب موافقتنامههای مربوطه در استخدام دولت شاهنشاهی میباشند از مصونیتها و معافیتهایی که شامل کارمندان اداری و فنی موصوف در بند و ماده اول قرارداد وین که در تاریخ هیجدهم آوریل1961 مطابق بیست و نهم فروردین ماه1340 به امضا رسیدهاست، میباشد- برخوردار نماید. 3مجلس سنا پس از چند ماه بررسی سرانجام در مرداد 1343 لایحه را تصویب و آن را به شورای ملی فرستاد. این طرح در ابتدا با مخالفت نمایندگان مجلس مواجه شد ولی منصور به سختی از لایحه دفاع کرد و به قصد آرام کردن فضا و ساکت کردن مخالفان ، آشکارا و به عمد به آنان درباره مفاد لایحه دروغ گفت. او حتی به خبرنگاران هم دروغ گفت و این مصونیت را تنها از آن مستشاران نظامی دانست و سایر اتباع آمریکایی را از آن مستثنی دانست.4 منصور، برای این که جریان تصویب لایحه را بسیار عادی و طبیعی نشان دهد، استدعای فوریت کرد و علت آنرا یک مطلب کاملاً ساده و عادی تلقی کرد.
در تاریخ انقلاب اسلامی برگی زرین و مقطعی حساس و مناسبتی پرخاطره است، بخصوص آنکه چهارده سال بعداز تبعید حضرت امام (ره) در همین روز (13 آبان 1357) فرزندان امام و صدها دانش آموز و دانشجو در مقابل دانشگاه تهران و خیابان های اطراف با شعار "درود بر خمینی" و "مرگ بر شاه" پایه های حکومت را به لرزه در آوردند و با گلوله های مأموران شاه به خاک و خون غلتیدند.دانش آموزان همچون سایر گروه های ملت در اطاعت از فرمان حضرت امام (ره) که همه را دعوت به مبارزه بی امان با رژیم امریکایی شاه می نمود، سر از پا نمی شناختند و نجات اسلام را در پیروی کامل از امام (ره) سازش ناپذیر می دانستند. این طبقه جوان و فعال جامعه بحق یکی از ارکان و پایه های مهم انقلاب پیروزمند اسلامی بودند.صبح روز 13 آبان 1357 ه.ش دانش آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند روبه سوی دانشگاه نهادند تا بار دیگر پیوندشان را با رهبر بت شکن خویش به جهان اعلام نمایند. این جوانان پرشور خداجو گروه گروه داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروههای دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. مأموران شاه، دانشگاه را به محاصره خود درآورده بودند تا چنانچه فریاد حق طلبانه از گلویی برخاست آن را با گلوله پاسخ دهند. دانش آموزان در کناره نرده ها و زمین چمن اجتماع کرده بودند و فریاد مقدس "الله اکبر" آنان فضا را می شکافت و تا فاصله های دور طنین می انداخت.ساعت یازده صبح مأموران ابتدا چند گلوله گاز اشک آور در میان دانش آموزان و دانشجویان پرتاب کردند. اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس می کشیدند، صدای خود را رساتر کردند و با فریاد دشمن شکن "الله اکبر" لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و لاله های انقلاب یکی پس از دیگری در خون غلتیدند جوانان با فریاد الله اکبر و با شعارهای مرگ بر امریکا و مرگ بر شاه به شهادت رسیدند و انقلاب خونین اسلامیشان را تداوم بخشیدند و دشمنان اسلام را بیش از پیش به رسوایی و شکست کشاندند. در این واقعه 56 تن شهید و صدها نفر مجروح شدند. یکی از شاهدان عینی می گوید:"شنبه 13 آبان سال 1357 ساعت 11 صبح، بیش از هفت هزار دانش آموز و دانشجو و دیگر طبقات مردم در محوطه دانشگاه تهران گرد آمده و عده ای سرگرم تماشای نمایشگاه عکس بودند و گروهی به سخنرانی گوش می کردند که ناگهان یک کپسول گاز اشک آور در هوا چرخید و روی زمین دانشگاه فرود آمد. عده ای سراسیمه به سوی در ورودی دانشگاه دویدند، ولی در همین موقع صدای تیراندازی بلند شد. سربازان از پشت میله های دانشگاه به سوی مردم شلیک کردند. هنوز فریادهای "نترسید تیراندازی هوایی است" بلند بود که دانشجویی به زمین غلتید، از این لحظه به بعد دانشگاه و خیابان های اطراف آن مبدل به صحنه جنگ و گریز شد .
این سوال شاید برای شما هم مطرح شده باشد که چرا جمهوری اسلامی رابطه اش را با امریکا قطع کرد؟ چرا در جهانی که اصل بر رابطه و دیپلماسی است جمهوری اسلامی به یکباره با قدرتمندترین کشور دنیا قطع رابطه نمود؟
معصومه ابتکار عضو شورای شهر تهران و از دانشجویان پیرو خط امام با بیان اینکه اگر نتوانیم حال و هوای دانشجویان را در آن روزها داشته باشیم نمیتوانیم درک صحیحی از کار آنها داشته باشیم،گفت: پس از انقلاب کشور دچار تحولات عظیم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شد، تمام ساختارهای کشور به هم ریخت و کشور فاقد قانون اساسی بود. معصومه ابتکار در ادامه با بیان اینکه یکی از مباحثی که در آن روزها مطرح بود این سؤال بود که چرا انقلابها خیلی سریع شکست میخورند؟ چرا انقلابهای ضد امپریالیستی یا تغییر جهت میدهند یا شکست میخورند؟گفت: فضای باز سیاسی آن زمان باعث پیدایش و جسارت دانشجویان مسلمان پیرو خط امام شد تا به چاره اندیشی بپردازند، به همین خاطر 6دانشگاه اصلی تهران دور یکدیگر جمع شدند و به فکر پرداختند که چه کنیم که 28 مرداد دیگری تکرار نشود؟ دستاوردهای ملت ایران که حاصل ایثار و فداکاری شهدا بوده است، ایران حیاط خلوت آمریکا نشود؟ ابتکار با اشاره به دیدگاههای حضرت امام مبنی بر اینکه کشور در شرایط حساسی قرار دارد و اقدامات پیدا و پنهانی از سوی امریکا انجام میشود، گفت: دانشجویان فکر میکردند که چه کاری باید انجام داد صدور بیانیه یا راهپیمایی، اما متوجه شدند که هیچ یک از این اقدامات نمیتواند مؤثر باشد و تنها راه مقابله جدی با آمریکا تسخیر سفارت به عنوان کانون اصلی فعالیتهای سیا بود، اما دو دانشگاه علم و صنعت و تربیت معلم مخالفت کردند و مسیر خود را جدا کردند. وی با بیان اینکه دانشجویان در سیزده آبان بدون مشورت با هیچ کس جز موسوی خوئینی که مورد اعتماد آنها و امام بود کار خود را شروع کردند و نام خود را هوشمندانه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام گذاشتند و اجازه ندادند هیچ حزبی حتی حزب جمهوری اسلامی با آنها همکاری کند، گفت: دانشجویان کاملاً مستقل عمل کردند و این درس بزرگی برای جنبش دانشجویی است که بدون نفوذ احزاب و گروهها کار خود را به پیش ببرد.
ابتکار در ادامه با اشاره به تایید حرکت دانشجویان توسط امام گفت: دانشجویان فکر نمیکردند که این کار بیش از سه چهار روز به طول بینجامید اما با حمایت امام و مردم 444 روز به طول کشید وامام فرمود که بزرگترین ثمره این اقدام شکستن بت امریکا بود. عضو شورای شهر تهران با طرح این پرسش که آیا 13 آبان به تاریخ پیوسته است گفت: هشت ماه پیش یک کتاب هشتصد صفحهای تحت عنوان میهمانان آیت الله به بررسی این رویداد پرداخته و حدود 40 عنوان کتاب دیگر نیز در این زمینه منتشر شده است. همچنین برگزاری نشستهای دانشگاهی نشان از توجه آنهاست اما متأسفانه از سوی ایران کار چندانی صورت نگرفت، من هم خاطرات خود را 11 سال پس از آن واقعه به انگلیسی نوشتم تا مردم امریکا بدون سانسور به واقعیتها دست یابند،اما کتاب در سال 2000 چاپ شد. وی در ادامه با بیان اینکه همواره مطرح میشود که این حرکت هزینههای سنگینی داشت گفت: مکر انقلاب هزینه نداشت، مگر دفاع مقدس نداشت، هر کار بزرگ و انقلابی هزینه هم دارد، این واقعه جلوی بسیاری از اقدامات امریکا راگرفت و فرصتی برای ایران پیش آورد که در سپر و لوای آن انتخابات مجلس ،ریاست جمهوری برگزار شد و قانون اساسی هم نوشته شد همه این کارها درظرف همین مدت 444 روز انجام شد. ابتکار با بیان اینکه مطمئناً استقلالی که امروز مسئولان ایرانی دارند، ناشی از همین حرکت13 آبان است،گفت: با همه انتقاداتی که وجود دارد، ایران موفق شده است خود را نزدیک به سه دهه مستقل و مبتنی بر تصمیم مردم حفظ کند، شاید وضعیتی که در زمان شاه وجود داشت و نگاه تحقیرآمیزی که امریکا به ایران داشت نسل سوم درک نکند، اما متأسفانه بسیاری از خط مشیهای ایران از کاخ سفید نشأت میگرفت.
عضو شورای شهر تهران در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر این که این درست است که گروهی از همفکران شما پشیمان شدهاند؟ اظهار داشت: من کسی را نمی شناسم که پشیمان شده باشد، اگر میشناسید بگویید و اگر میگویید احساساتی بودند من میپرسم مگر احساسات چیز بدی است؟! منشاء بیشتر حرکتهای بزرگ دنیا احساسات بوده است و این حرکت دانشجویان آمیخته با بصیرت و شعور بود. دانشجوی دیگری پرسید؛ هزینه و فایده این اقدام را چگونه میدانید؟ وزنه هزینه بیشتر بود یا منافع،13 آبان چقدر در چراغ سبز نشان دادن آمریکا به صدام مؤثر بود؟ ابتکار پاسخ داد؛ فکر میکنم منافع آن بسیار بیشتر از هزینههای آن بود و یکی از منافع آن شاید جلوگیری از یک کودتای امریکایی علیه انقلاب بود، اما اینکه حمله عراق به ایران ناشی از این حرکت بود بله شاید این اقدام در تحریک عراق مناسب بود. ابتکار در پاسخ به سؤالی که کجای جمهوری اسلامی دموکراسی داشت؟ گفت: انقلاب ایران به دست مردم بود نه اقلیت و قشری خاص ، رهبر این مردم هم امام بود که معتقد به دموکراسی و جمهوری بود، ایشان میتوانست به راحتی حکومت اسلامی تشکیل دهند اما این کار را نکردند و حکومت تازه را بر دو پایه جمهوریت و دین قرار دادند، این اعتقاد امام بود،بله، امروز کسانی هستند که هیچ اعتقادی به رأی مردم ندارند و آن را تزئینی میدانند ولی ما که اعتقاد داریم، باید برای مردمسالاری تلاش کنیم آن را بسط دهیم و اجازه ندهیم افکاری که هیچ سنخیتی با آرمانهای انقلاب ندارند پا بگیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که 13 آبان تا چه اندازه در سقوط دولت بازرگان مؤثر بود؟ گفت: دولت بازرگان یک خوشبینی نسبت به امریکا داشت و پیشبینی میشد که حرکت دانشجویان باعث سقوط دولت بازرگانان شود. بازرگانان شخصیت بسیار محترمی داشت اما در آن موقعیت بهترین کاری که میتوانست انجام دهد استعفا بود. دانشجوی دیگری پرسید آیا شما قادر به تحمل هستید که در کشوری دیگربه سفارت شما حمله شود؟ابتکار پاسخ داد؛ شرایط آن زمان خاص بود، ایران هنوز در تب وتاب انقلاب بود و امریکا سعی داشت انقلاب ایران را منحرف کند و حتی اسناد موجود این موضوع را نشان داد، البته همه سفارتها اطلاعات جمعآوری میکنند،اما یک زمان طراحی توطئه میکنند که دولت را به شکست بکشانند، همچنین سیستمهای اطلاعاتی ما هم پاشیده بود و شرایط حساسی بود.
تسخیر سفارت آمریکا در تهران اگرچه تأثیرات مهمی در عرصه سیاست داخلی کشور داشت؛ مهمترین تأثیر را در روابط خارجی ایران برجای نهاد. از جمله برای اولین بار نقش تعیین کننده ای را برای یک کشور مستقل ایجاد کرد تا آنجا که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ???? در ایران و توسط دانشجویان رقم خورد. نوشتار حاضر وقایع نگاری اصلی ترین رویدادهای ??? روزه این بحران است که در آن به ویژه به ابعاد خارجی ماجرا توجه بیشتری شده است.
روز اول: ساعت ?? صبح است. جوانان با شور و حرارت از در و دیوار سفارت بالا می روند و به درون محوطه سفارت می پرند. خیابان بند می آید و جوان ها تند و تیز یکی پس از دیگری از گوشه و کنار سفارت به داخل می روند، حالا هر کدامشان بازوبندی به دست و عکس امام به سینه دارند. در حالی که باران نیز شروع به باریدن کرده، خبری بر روی تلکس خبرگزاری ها می رود که تا سالها اثراتش باقی خواهد ماند: «سفارت آمریکا در تهران اشغال شد.»
روز دوم: امام خمینی حرکت دانشجویان را مورد تأیید قرار می دهد و می گوید:«امروز در ایران باز انقلاب است.
انقلابی بزرگتر از انقلاب اول. در این انقلاب شیطان بزرگ آمریکاست.» چند ساعت بعد، دولت موقت مهندس بازرگان استعفاء می دهد و از قضا این استعفاء پذیرفته می شود و از سوی رهبر انقلاب، شورای انقلاب مأمور اداره کشور می شود.
روز ??: خیابان های اطراف سفارت لبریز از حضور مردم است. انبوه جمعیت با عصبانیت پرچم آمریکا را آتش می زنند و فریاد می کشند: «مرگ بر آمریکا، مرگ بر کارتر» . بنی صدر، کفیل وزارت امور خارجه از سمتش کنار رفته و قطب زاده جای او را می گیرد. او می گوید: «نمی توان تا ابد گروگان ها را نگه داشت.»
?? نوامبر(?? آبان) دانشجویان سه گروگان را به فرمان امام، آزاد می کنند. دو تفنگدار سیاهپوست و یک منشی زن. روز بعد آنها ده نفر زن و سیاهپوست دیگر را نیز آزاد می کنند.
روز ??: شورای امنیت در آخرین روزهای سال ???? میلادی با ?? رأی موافق و بی هیچ مخالفی و با امتناع روسیه و چک وسلواکی از رأی دادن تصویب می کند که ایران باید تا هفتم ژانویه(?? دی ??)، گروگان ها را آزاد کند و اگر در این مهلت گروگان ها آزاد نشوند، شورای امنیت قطعنامه شدیدتری صادر می کند. همزمان والدهایم دبیر کل سازمان ملل، تصمیم می گیرد شخصاً به ایران برود. اما روزنامه های ایرانی در اول ژانویه (?? دی)، با عکسی قدیمی از او استقبال می کنند. در آن عکس والدهایم بر دست اشرف پهلوی، خواهر شاه، بوسه می زند. روزنامه جمهوری اسلامی در زیر این عکس این گونه به والدهایم طعنه می زند:«آقای والدهایم، این شما هستید که بر دست بدکاره ای بوسه می زنید.» والدهایم به ایران می آید، اما هیچ یک از مقامات رسمی حاضر به دیدار او نمی شوند.
ماه سوم : ابوالحسن بنی صدر به ریاست جمهوری ایران برگزیده می شود. او در اولین مصاحبه اش خاطرنشان می کند:» «آماده نیست که با دانشجویان مسلمان حکومتی موازی را قبول کند.»
زمزمه هایی در رسانه های خارجی مبنی بر دیدار مقامات ایران و آمریکا و ارائه راه حل تازه منتشر می شود. اما صادق قطب زاده در مصاحبه با رویترز می گوید:«شخص اینجانب و وزارت خارجه هیچ گونه تماس مستقیم و یا غیرمستقیم با آمریکا نداشته ایم و راه حل تازه، همان مطالبی است که بارها گفته ایم. » چند سال بعد گری سیک در کتابش از دیدار قطب زاده (وزیر امور خارجه ایران) و همیلتون جردن(رئیس کارکنان کاخ سفید) در ?? بهمن (?? فوریه) در پاریس خبر می دهد. این دیدار سه ساعت به طول می انجامد. قطب زاده در پاسخ جردن که چگونه می توان بحران را با صلح و آرامش و حفظ حیثیت طرفین حل کرد، پاسخ می دهد:« راه حل ساده است، شاه را بکشید.»
روز ???: کارتر در ?? مارس ???? (چهارم فروردین ????) نامه ای محرمانه خطاب به امام می نویسد: «ما آماده پذیرش حقایق جدید که مولود انقلاب ایران است، می باشیم. این امر همچنان هدف و آرزوی ماست، زیرا من تصور می کنم که ما هدف واحدی را که صلح جهانی و برقراری عدالت برای همه ملل است، تعقیب می کنیم. » اما امام خمینی با شجاعتی خارق العاده دستور می دهد تا نامه کارتر منتشر شود. در آمریکا انتشار این نامه یک افتضاح سیاسی برای کارتر بود.
روز ???: کارتر یک روز پس از عید پاک روابط دیپلماتیک با ایران را قطع کرد. او تردد همه محموله ها جز غذا و دارو را به ایران ممنوع می کند. امام خمینی از کارتر به خاطر قطع رابطه با ایران تشکر می کند و می گوید:«قطع روابط به این معناست که آمریکا از نفوذ در ایران قطع امید کرده است.»
روز ??? : پس از شکست خوردن عملیات نجات آمریکا در صحرای طبس و پس از مدت ها کشمکش بالاخره امام خمینی شروط چهارگانه ای را برای آزادی گروگانها اعلام می کند؛ بازگرداندن دارایی های شاه، تعهد به عدم مداخله در امور ایران، آزاد کردن داراییهای ایران در آمریکا و لغو ادعاهای آمریکا علیه ایران.
روز ??? : پس از شکست خوردن عملیات نجات آمریکا در صحرای طبس و پس از مدت ها کشمکش بالاخره امام خمینی شروط چهارگانه ای را برای آزادی گروگانها اعلام می کند؛ بازگرداندن دارایی های شاه، تعهد به عدم مداخله در امور ایران، آزاد کردن داراییهای ایران در آمریکا و لغو ادعاهای آمریکا علیه ایران.
روز ??? : پس از رأی نیاوردن کارتر، تحولات روند سریع تری به خود می گیرد. وارن کریستوفر پاسخ آمریکا را به واسطه الجزایر می گوید و تأکید می کند:«بقیه اش به ایرانی ها بستگی داد ».
هنری کیسینجر دموکرات انتظار دارد قبل از این که ریگان در ?? دی (?? ژانویه ????) قدرت را در دست گیرد، آزاد شوند. چند روز بعد ایالات متحده اصولاً بیانیه ایران (همان شروط چهارگانه) را می پذیرد و جزئیات را برای مذاکره باقی می گذارد اما رجایی نخست وزیر، پاسخ آمریکایی ها را مبهم می خواند و خواستار پاسخ مجدد آمریکایی می شود. بهزاد نبوی مذاکره کننده ایرانی می گوید:« آمریکا متعهد شده است کلیه سپرده های ایران را که براساس حکم رئیس جمهور آمریکا در بانک های آمریکایی و شعب اروپایی آنها توقیف شده است قبل از آزادی گروگانها به حساب بانک مرکزی کشور ثالث واریز کند.» همه چیز برای آزادی گروگانها مهیاست اما ایالات متحده آزادی گروگانها را با افزودن تبصره ای خارج از قرارداد الجزایر به تعویق می اندازد. گروگانها از فرودگاه مهر آباد مجدداً به بازداشتگاه بازگردانده می شوند.
روز ??? : ایرانیها تا زمان تعویض دفتر ریاست جمهوری میان کارتر و ریگان تعلل کردند. رونالد ریگان ایرانیها را به بربرها تشبیه کرد و در مقابل یک وزیر ایرانی گفت: «ما این حرف را جدی نمی گیریم. ریگان فکر می کند هنوز در فیلم های وسترن بازی می کند و باید رفتارهای وحشیانه داشته باشد.» پزشک های الجزایری گروگانها را معاینه می کنند؛ بویینگ ها هنوز روی زمین هستند. بسیاری معتقدند انقلابیونی که شاه را تا دم مرگ دنبال کرده بود، تا آخرین دقایق ریاست جمهوری کارتر، عذابش خواهند داد. و در لحظاتی که کارتر رئیس جمهور نبود، هواپیمای الجزایری با ?? آمریکایی فرودگاه مهرآباد را ترک می کرد. هواپیماها با شعار«مرگ بر آمریکا » مشایعت می شدند. هواپیماها خاک ایران را ترک کردند و در تاریکی شب مهتابی گم شدند.