"هر گاه روشنفکر انسان دوست و آزادیخواهی را می دیدم که از آمریکا می آید و آن همه شیفتگی برای آزادی فردی و لیبرالیسم و حقوق بشر نشان می دهد ، با خود می اندیشیدم که چرا چنین روح لطیف و انسان خواهی ، از نفرت نسبت به سرمایه داری و آن همه تبعیض و فریب و ددمنشی و پَستی که در آن نهفته و همه ارزشهای انسانی را به لجن می کشد و حرص "تکاثر" ، همه را بیمار کرده و فضا را بر تجلی خدا ، صلح و دوست داشتن و شکوفایی ابعاد معنوی روح و به تعبیر علی (ع)"به دور ریختن دفائن عقول" تنگ می کند ، خالی است " !

اینها اظهارات یک عنصر فعال در احزاب سیاسی چپ و راست فعلی کشور نیست ، حتی اظهارات کسی نیست که سعادت داشته است برقراری نظام جمهوری اسلامی را در ایران درک کند ، بلکه حرف کسی است که به گفته خودش عمده زمان تحصیلات و تحقیقات و تلاشهای علمی خود را در غرب گذرانده و با استادان و دانشمندان آنجا حشر و نشر داشته است ؛ زنده یاد " دکتر علی شریعتی".  

شریعتی - بر خلاف آنچه برخی مغرضان تبلیغ می کنند - نگاهی به غایت تحقیر آمیز به غرب و بویژه به آمریکا داشت. او در کتاب " با مخاطبهای آشنا" ، آمریکا را صریحا " بلاهت عظیم و توحش متمدن و بدویت مدرن و خشونت با اتیکت و غارت قانونمند و خوشبختی زشت و آزادی لش و دموکراسی احمق و اندیویدوالیسم قالب ریزی شده و استانداردیزه و بالاخره همان جاهلیت عرب " می داند و در جای دیگر می گوید: " از آمریکا ستایش کردن ، به دلیل پیشرفتش در پول و زور ، آدم را شبیه به آدمکهای ذلیلی می کند که خرپول ها و درجه دارها را قلبا احترام می کنند و انسانهای برتر می شمارند!"

این نکته ، هر چند بدیهی است اما تذکر آن بی فایده نیست که این نگاه شریعتی به آمریکای دهه های 30،  40 و حداکثر تا نیمه دهه 50 هجری شمسی است ؛ یعنی آمریکای حقوق بشر ، آمریکای دکترین مونروئه و آمریکایی که طشت رسوایی دموکراسی و آزادی آن مانند امروز از بام جهان به پایین نیفتاده بود . این تعابیر ، تعابیر کسی است که ماجراهای سالهای اخیر دفاع دموکراسی آمریکایی ار رژیم جلاد صهیونیستی ، ماجراهای دخالت آشکار نظامی در پاناما و عراق و افغانستان را ندیده بود ، شریعتی نشنیده بود که آمریکا از روی کار آمدن دولت کودتایی در الجزایر حمایت کرد آن هم در شرایطی که 80 تا 90 درصد مردم آن کشور در یک انتخابات آزاد و دموکراتیک با همان مدل غرب پسندش  به اسلامگرایان رای داده بودند. با این همه و در شرایطی که  همه دنیا ، آمریکا را آقای فعلی و آینده جهان می دانستند و تصور جهان پس از آمریکا در مخیله شان هم خطور نمی کرد ، او برای جهان سوم و مشرق زمین ، نسخه های زندگی در دوران "بدون آمریکا" را می پیچید ؛ اما شرط شفا بخش بودن و تاثیر این نسخه را در یک چیز می داند که  آن " با عقده حقارت به آمریکا نگاه نکردن و خود را و تمدن و مذهب و فرهنگ خود را برتر از او دیدن" است .

او در باب "مذهب" بر یک نکته مهم انگشت می گذارد و تاکید می کند  مذهبی می تواند در مقابل آمریکا و نظام سلطه جهانی مقاومت کند که "جامعه گرا" باشد ، نه " فردگرا". یعنی دینی که سکولاریزه نشده باشد و دیانت توام با سیاست و آگاهی باشد . او از ترویج و گسترش "مواد مخدر" و " شهوات جنسی " به عنوان دو بال فریب غرب ، هم برای جوانان مشرق زمین و جهان سوم و هم برای خود جوانان اروپایی یاد می کند و می گوید این دام فریب برای آن است که کسی نفهمد "متجدد" همان وحشی است که مصرفش تغییر کرده است " و کسی نفهمد" آمریکاییهای امروز ، همان اروپاییهای دیروز و مجرمانی هستند که اگر در آنجا می ماندند ، باید در زندانها می پوسیدند یا به دار کشیده می شدند " که حالا به قول خود شریعتی آن مجرمان اروپایی ،  امروز به جایی رسیده باشند که " بر اساس آمار سازمان جهانی خوار و بار ، خوراکی که آمریکاییها برای سگها و گربه های خانواده های خود مصرف می کنند ، برای سیر کردن تمام گرسنگان جهان کافی است " !  جوان شرقی باید با سکس و افیون سرگرم باشد تا به این واقعیات نیندیشد " . و گرنه کمی هوشیاری و اندکی بیداری به جوان مسلمان ، جوان شرقی و خواص جوامع مستضعف که عوامانه خیره آمریکا نشده است کافی است تا  مثل "فرانتس فانون " هشدار بدهد که :" ما نمی خواهیم از دنیای اسلام ، یک اروپای دیگر بسازیم ؛ تجربه آمریکا برای هفت جد بشریت کافی است ! ما می خواهیم  با اسلام ، یک " انسان نو" خلق کنیم و بکوشیم تا اسلام ، از ما انسانی بسازد که بر روی پای خویش بایستد و برای این کار باید قرآن را به جای وقف بر ارواح مردگان ، وقف زندگی مردم کنیم ..."

 این انسان نو ، تنها زمانی می تواند جهان پس از آمریکا و بدون آمریکا را شاهد باشد که دین از طاقچه های حیرت ، به عرصه های اجتماع و درگیری های زندگی وارد شود و فردیت ها را حذف کند و مستقیما با ظلم در افتد.

 نوشته شده توسط نشریه چشمه در دوشنبه 87/2/23 و ساعت 1:44 صبح | نظرات دیگران()